Wiek dziewiętnasty był jak wiadomo okresem wielkich przemian i stuleciem narodzin idei o powszechnym zasięgu. Kres wojen napoleońskich, oddziałujących bezpośrednio na Istrię, Rijekę i Dalmację, oznaczał rozpowszechnienie dwóch globalnych idei. Liberalizmu i konserwatyzmu. Industrializacja, urbanizacja i rozwój stosunków kapitalistycznych spowodowały…
XIX-wieczne idee europejskie, odczuwane jako powszechne, silnie oddziaływały zwłaszcza na ośrodki miejskie. Stawały się one środowiskiem ułatwiającym zacieranie dotychczasowych różnic społecznych. W dziewiętnastowiecznym mieście walczyło się bowiem przede wszystkim o ekonomiczne przetrwanie. Rijeka (wł. Fiume) nie była tu wyjątkiem. W…
Istnienie popularnego poglądu o wielowiekowym i permanentnym konflikcie Chorwatów i Serbów nie znajduje potwierdzenia w faktach. Nieporozumienia o charakterze politycznym między Chorwatami a Serbami w Dalmacji datować można na okres nie wcześniejszy niż druga połowa dziewiętnastego wieku. Rodzaju tych relacji…
To co łączy i dzieli Chorwatów i Serbów w Dalmacji to język. Dlaczego łączy i dzieli jednocześnie? Na półnodalmatyńskim zapleczu, czyli tej części regionu, która jest od morza oddzielona wąskim pasem wybrzeża, występuje wyłącznie dialekt sztokawski. Jest on wspólny dla…
